روشهای عیب یابی و تعمیر اجزای سیستم محرک سوپاپ سرسیلندر
قبل از بیان روشهای عیب یابی و تعمیر اجزای محرک سرسیلندر و کاسه نمد گاید سوپاپ یادآور میشویم در تولید قطعات نصب شده روی موتور و یا قطعات یدکی خریداری شده همواره باید مدنظر قرار گیرد چرا که ممکن است ظاهرا عیبی شناسایی و رفع شود ولی در مدت کوتاه مجددا به دلیل عدم توجه به سایر قطعات و عوامل دیگر عیب ظاهر شود.
به عنوان مثال : روغن ریزی به کرات از کاسه نمد انتهای میل سوپاپ در یک موتورماشین مشاهده شده و نارضایتی مشتری را به همراه دارد. اگر تکنسین فقط به تعویض کاسه نمد اقدام کند چه بسا اشکالات میل سوپاپ در ناحیه تماس با کاسه نمد و یا عدم هم محوری محل نصب کاسه نمد با محور میل سوپاپ موجب بروز اشکال باشد و تا رفع این عیبهای گفته شده هرگز نمیتوان مشکل روغن ریزی را صرفا با تعویض کاسه نمد حل نمود.
در موتور ماشینهای امروزی که از چرخ دنده جهت انتقال حرکت از میل لنگ به میل سوپاپها استفاده میشود عموما به علت فاصله زیاد میل لنگ و میل سوپاپ بیش از یک جفت چرخ دنده استفاده میشود. در ماشین های جدید که میل سوپاپ یا میل سوپاپها دارای سنسور موقعیت میباشند در صورت تایم غلط هر یک از میل سوپاپها چراغ چک موتور روشن شده و یا کد خطا در مانیتور عیب یاب نمایش داده میشود که باید نسبت به رفع عیب آن اقدام کرد.
قطعات اصلی سرسیلندر عبارتند از:
۱ – سوپاپ ها (کاسه نمد، سیت، فنر و گاید سوپاپ) و انگشتی سوپاپ
۲ – میل سوپاپ
سوپاپها قطعاتی هستند که از آنها برای باز و بستن دریچههای مجرای ورودی و خروج دود در موتور استفاده می شود.
سوپاپهای ورودی: وقتی پیستون در حال پایین رفتن است، سوپاپ های ورودی باز می شوند تا هوا و سوخت بتواند وارد محفظه احتراق شود.
وقتی پیستون به انتهای مسیر خود رسید، سوپاپ های ورودی بسته می شوند. سپس پیستون بالا آمده و مخلوط هوا و بنزین را متراکم میکند. در حالتی که بنزین و هوا به بیشترین تراکم خود رسیدند، از طریق جرقه شمع منفجر شده و نیروی پیشرانه را در پیستون ایجاد می کند.
سوپاپهای خروجی: پس از انفجار مخلوط هوا و سوخت، پیستون به سمت پایین رانده میشود، و پس از رسیدن پیستون به انتهای مسیر خود، سوپاپ های خروجی باز می شوند تا پیستون در حین بالا آمدن، گازهای حاصل از انفجار سوخت را به بیرون هدایت کند.
فنر سوپاپ: با هر بار باز شدن سوپاپ توسط بادامک، فنر سوپاپ پس از عبور بادامک، آن را به وضعیت اول باز میگرداند.
سیت سوپاپ: محل استقرار لبه سوپاپ بر سرسیلندر است. در اثر کیپ شدن سوپاپ روی “سیت سوپاپ”، گاز حاصل از انفجار نمی تواند از سوپاپ ها فرار کند، و راهی به جز عقب راندن پیستون نخواهد داشت.
سیت سوپاپ طوری طراحی و ساخته شده است تا بتواند باز و بسته شدن و ضربه های متوالی سوپاپ را تحمل کند و دچار خوردگی نشود.
کاسه نمد گاید سوپاپ
یک نوع لوله استوانهای است که مسیر رفت و برگشت سوپاپ را به صورت قائم نگه می دارد، تا تماس سوپاپ و سیت آن کامل و بی نقص باشد و کمپرس نتواند از محفظه فرار کند.
از دیگر وظایف گاید سوپاپ:
– پیشگیری از لق شدن سوپاپ در جای خود و کاهش صدای موتور است.
– کاسه نمدها روی گاید سوپاپ قرار می گیرند و از مکش روغن موتور به داخل محفظه احتراق جلوگیری می کنند.
لقی گاید سوپاپ
کج شدن سوپاپ را اندازه گیری نمائید. سوپاپ و گاید سوپاپ بیشتر در این جهت سائیده میشوند.
حد مجاز کج شدن سوپاپ مقدار نشان داده شده به وسیله گیج ساعتی:
۰٫۲۴ mm سوپاپ هوا
۰٫۲۸ mm سوپاپ دود
اگر از حد مجاز تجاوز کرد، لقی بین سوپاپ و گاید سوپاپ را بررسی نمائید.
قطر ساق سوپاپ و قطر داخلی گاید سوپاپ را اندازه گیری نمائید.
در حدود مشخص بودن لقی را بررسی نمائید.
حد لقی مجاز بین سوپاپ و گاید سوپاپ :
۰٫۰۸ mm سوپاپ هوا
۰٫۱ mm سوپاپ دود
اگر از حد مجاز تجاوز کرد، سوپاپ یا گاید سوپاپ را تعویض نمائید.
تعویض گاید سوپاپ
برای پیاده کردن گاید سوپاپ، سرسیلندر را به مقدار ۲۳۰ تا ۱۳۰ درجه تا ۱۱۰ گرم به روش غوطه ور کردن در روغن داغ گرم نمائید.
گاید سوپاپ را به وسیله پرس بیرون برانید، از چکش و ابزار مناسب استفاده نمائید.
سوراخ جای گاید سوپاپ در سرسیلندر را برقو بزنید.
سرسیلندر را به مقدار (۲۳۰ تا ۲۶۶F) 130 درجه سانتی گراد تا ۱۱۰ گرم کرده و گاید سوپاپ یدکی را در آن جا بزنید. گاید سوپاپ را برقو بزنید.
| قطر سوراخ گاید سوپاپ در سرسیلندر
|
۱۰٫۲۸۵~۱۰٫۳۰۶mm |
| مخروطی نوک گاید سوپاپ به سرسیلندر
|
۸٫۷~۹٫۱ mm |
| سنبه پیاده کردن و نصب گاید سوپاپ |  |
استفاده برای پیاده کردن و نصب گاید سوپاپ |
| برقو |  |
استفاده برای برقو زدن گاید سوپاپ |
| ابزار بیرون کشیدن و جازدن گاید سوپاپ |  |
برای بیرون کشیدن و جازدن گاید سوپاپ |
علائم خرابی گاید سوپاپ
در صورت خرابی کاسه نمد گاید سوپاپ، معمولا تغییری در کارکرد موتور ایجاد نمی شود و فقط صدای سرسیلندر خشک و زیادتر می شود.
علت خرابی گاید سوپاپ
خرابی گاید سوپاپ معمولا در اثر نامرغوب بودن جنس آن، و یا کارکرد زیاد موتور اتفاق می افتد.. در برخی موارد خراب شدن سوپاپ، منجر به خرابی گاید سوپاپ می شود.
علائم خرابی کاسه نمد گاید سوپاپ
در صورت خرابی کاسه نمد گاید سوپاپ یک یا ترکیبی از موارد زیر اتفاق می افتد:
– موتور بعد از چند ساعت خاموش بودن، دیر روشن می شود.
– بلافاصله بعد از روشن شدن موتور، در ابتدای گاز دادن، دود آبی از اگزوز خارج میشود.
استفاده از نوع نامناسب کاسه نمد ساق سوپاپ از عوامل موثر در فرسوده شدن سوپاپها است. کاسه نمد ساق سوپاپ میزان روغنی که گایدها را چرب میکند، کنترل میکند. کاسه نمدهای ثابت در موتورهای ۵ به بهترین نحو ممکن، میزان روغن را کنترل می‌کنند، زیرا روی گایدها باقی مانده و مانند پاک‌کننده‌ای غلتکی، روغن را از روی ساق سوپاپها پاک می‌کنند. کاسه نمدهای ثابت در موتورهای ۶ که میل بادامک آنها در سرسیلندر قرار دارد، استفاده میشوند. زیرا جریان روغن نیاز به کنترل بیشتری دارد. از طرف دیگر، کاسه نمدهای چتری یا حلقوی با سوپاپها بالا و پایین رفته و به گایدها اجازه ورود روغن بیشتر را می‌دهند. بنابراین جایگزینی کاسه نمد ثابت به‌جای کاسه نمد چتری یا حلقوی می‌تواند روغن گاید را از آن بگیرد و در بعضی مصارف، مشکل گیرپاژ به‌وجود آورد.
